وقتی بیماران به درمان‌های داخل وریدی طولانی‌مدت نیاز دارند، فرو رفتن مکرر سوزن می‌تواند دردناک و ناخوشایند باشد. برای رفع این چالش، متخصصان مراقبت‌های بهداشتی اغلب توصیه می‌کنند کهدستگاه دسترسی عروقی قابل کاشتکه معمولاً با نام پورت کاتتر شناخته می‌شود. این وسیله پزشکی، دسترسی وریدی قابل اعتماد و طولانی مدتی را برای درمان‌هایی مانند شیمی‌درمانی، داروهای IV یا پشتیبانی تغذیه‌ای فراهم می‌کند. در این مقاله، بررسی خواهیم کرد که پورت کاتتر چیست، کاربردهای آن، تفاوت آن با PICC Line، مدت زمان ماندگاری آن در بدن و معایب احتمالی آن چیست.
پورت کات برای چه مواردی استفاده می‌شود؟
A پورت آ کتکه به آن پورت قابل کاشت نیز گفته می‌شود، یک وسیله پزشکی کوچک است که با جراحی زیر پوست، معمولاً در ناحیه قفسه سینه، قرار داده می‌شود. این وسیله به کاتتری متصل می‌شود که به داخل یک ورید بزرگ، اغلب ورید اجوف فوقانی، هدایت می‌شود.
هدف اصلی کاتتر پورت، فراهم کردن دسترسی وریدی ایمن و طولانی مدت بدون نیاز به سوراخ کردن مکرر سوزن است. این وسیله به طور گسترده در موقعیت‌هایی که بیماران نیاز به درمان‌های مکرر یا مداوم داخل وریدی دارند، مانند:
شیمی درمانی برای بیماران سرطانی
درمان طولانی مدت با آنتی بیوتیک برای عفونت های مزمن
تغذیه تزریقی برای بیمارانی که قادر به خوردن از طریق دهان نیستند
خونگیری مکرر برای آزمایش‌های آزمایشگاهی
تزریق داروهای IV طی هفته‌ها یا ماه‌ها
از آنجا که پورت زیر پوست قرار می‌گیرد، کمتر قابل مشاهده است و در مقایسه با کاتترهای خارجی، خطر عفونت کمتری دارد. پس از دسترسی با سوزن مخصوص هوبر، کادر پزشکی می‌توانند با حداقل ناراحتی، مایعات را تزریق کنند یا خون بگیرند.
تفاوت بین خط PICC و پورت و کات چیست؟
هم PICC Line (کاتتر مرکزی که از طریق محیط وارد می‌شود) و هم Port a Cath دستگاه‌های دسترسی عروقی هستند که برای رساندن دارو یا گرفتن خون طراحی شده‌اند. با این حال، تفاوت‌های کلیدی وجود دارد که بیماران و پزشکان هنگام انتخاب بین این دو باید در نظر بگیرند.
۱. محل قرارگیری و دیده شدن
یک PICC Line از طریق ورید بازو وارد می‌شود و تا ورید مرکزی نزدیک قلب امتداد می‌یابد. این کاتتر در خارج از بدن باقی می‌ماند و دارای لوله خارجی است که نیاز به مراقبت روزانه و تعویض پانسمان دارد.
در مقابل، یک کاتتر پورت کاملاً زیر پوست کاشته می‌شود و در صورت عدم دسترسی، نامرئی است. این امر باعث می‌شود که استفاده از آن در زندگی روزمره نامحسوس‌تر و آسان‌تر باشد.
۲. مدت زمان استفاده
خطوط PICC معمولاً برای استفاده میان‌مدت، معمولاً چند هفته تا چند ماه، مناسب هستند.
کاتترهای پورت می‌توانند برای مدت طولانی‌تری، گاهی سال‌ها، در محل خود باقی بمانند، البته تا زمانی که هیچ عارضه‌ای نداشته باشند.
۳. نگهداری
خط PICC به دلیل اینکه بخشی از دستگاه خارجی است، نیاز به شستشو و تعویض پانسمان مکرر دارد.
کاتتر پورت به دلیل کاشته شدن نیاز به نگهداری کمتری دارد، اما برای جلوگیری از لخته شدن خون، همچنان باید مرتباً شسته شود.
۴. تأثیر سبک زندگی
با استفاده از خط PICC، فعالیت‌هایی مانند شنا و حمام کردن محدود می‌شوند زیرا خط خارجی باید خشک نگه داشته شود.
با استفاده از کاتتر پورت، بیماران می‌توانند بدون دسترسی به پورت، آزادانه‌تر شنا کنند، دوش بگیرند یا ورزش کنند.
به طور خلاصه، اگرچه هر دو دستگاه اهداف پزشکی مشابهی را ارائه می‌دهند، اما پورت آ کت در مقایسه با PICC Line، یک راه‌حل بلندمدت‌تر و با نیاز به نگهداری کمتر ارائه می‌دهد، به خصوص برای بیمارانی که به درمان‌های طولانی‌تر نیاز دارند.
یک پورت کات چقدر می‌تواند داخل بماند؟
طول عمر کاتتر پورت به عوامل مختلفی از جمله نوع درمان، سلامت بیمار و وضعیت دستگاه بستگی دارد. به طور کلی:
یک کاتتر پورت می‌تواند ماه‌ها تا سال‌ها، اغلب تا ۵ سال یا بیشتر، در محل خود باقی بماند.
تا زمانی که پورت به درستی کار کند، آلوده نباشد و عوارضی ایجاد نکند، هیچ محدودیت زمانی دقیقی برای برداشتن آن وجود ندارد.
این دستگاه را می‌توان پس از عدم نیاز، با جراحی خارج کرد.
برای مثال، بیماران مبتلا به سرطان ممکن است پورت قابل کاشت خود را در تمام مدت شیمی‌درمانی و گاهی اوقات حتی اگر درمان‌های بعدی مورد انتظار باشد، بیشتر نگه دارند.
برای اطمینان از طول عمر، پورت باید در فواصل منظم (معمولاً ماهی یک بار در صورت عدم استفاده) با محلول نمکی یا هپارین شسته شود تا از انسداد جلوگیری شود.
عیب پورت آ کات چیست؟
اگرچه کاتتر پورت مزایای زیادی از جمله راحتی، آسایش و کاهش خطر عفونت در مقایسه با خطوط خارجی ارائه می‌دهد، اما بدون عیب هم نیست.
۱. نیاز به عمل جراحی
این دستگاه باید طی یک عمل جراحی جزئی زیر پوست کاشته شود. این کار خطراتی مانند خونریزی، عفونت یا آسیب به رگ‌های خونی مجاور را به همراه دارد.
۲. خطر عفونت یا لخته شدن خون
اگرچه خطر آن کمتر از کاتترهای خارجی است، اما عفونت‌ها و ترومبوز مرتبط با کاتتر هنوز هم ممکن است رخ دهد. در صورت بروز علائمی مانند تب، قرمزی یا تورم، مراقبت‌های پزشکی فوری لازم است.
۳. ناراحتی هنگام دسترسی
هر بار که از پورت استفاده می‌شود، باید با یک سوزن هوبر بدون هسته‌گیری به آن دسترسی پیدا کرد که ممکن است باعث درد یا ناراحتی خفیفی شود.
۴. هزینه
پورت‌های قابل کاشت به دلیل هزینه جراحی، هزینه دستگاه و نگهداری، گران‌تر از خطوط PICC هستند. این موضوع برای سیستم‌های مراقبت‌های بهداشتی و بیماران ممکن است یک عامل محدودکننده باشد.
۵. عوارض در طول زمان
استفاده طولانی مدت ممکن است منجر به عوارض مکانیکی مانند انسداد کاتتر، شکستگی یا جابجایی آن شود. در موارد نادر، ممکن است دستگاه زودتر از موعد مورد انتظار نیاز به تعویض داشته باشد.
علیرغم این معایب، مزایای کاتتریزاسیون پورت اغلب از خطرات آن بیشتر است، به خصوص برای بیمارانی که نیاز به درمان طولانی مدت دارند.
نتیجه‌گیری
کاتتر پورت یک وسیله پزشکی ضروری برای بیمارانی است که نیاز به دسترسی وریدی طولانی مدت دارند. به عنوان یک پورت قابل کاشت، این وسیله یک راه حل قابل اعتماد و محرمانه برای شیمی درمانی، داروهای داخل وریدی، تغذیه و خونگیری ارائه می‌دهد. در مقایسه با خط PICC، کاتتر پورت برای استفاده طولانی مدت مناسب تر است، به نگهداری روزانه کمتری نیاز دارد و امکان یک سبک زندگی فعال تر را فراهم می کند.
اگرچه این روش شامل جراحی است و خطراتی مانند عفونت یا لخته شدن خون را به همراه دارد، اما مزایای آن، آن را به انتخابی ارجح برای بسیاری از بیماران و ارائه دهندگان خدمات درمانی تبدیل کرده است.
در نهایت، تصمیم بین PICC Line و Port a Cath باید توسط تیم پزشکی و با در نظر گرفتن برنامه درمانی بیمار، نیازهای سبک زندگی و سلامت کلی او گرفته شود.
با درک نقش یک دستگاه دسترسی عروقی قابل کاشت، بیماران می‌توانند در مورد مراقبت‌های خود آگاهانه تصمیم بگیرند و در طول مسیر درمان خود احساس اطمینان بیشتری داشته باشند.
زمان ارسال: ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۵